Poczt贸wki d藕wi臋kowe...

艣roda, 2 lutego 2011

I ma艂y artyku艂 w portalu globalnym postcrossing.com: Polish sounds postcards
Dla niewtajemniczonych:

Poczt贸wka d藕wi臋kowa – odmiana p艂yty gramofonowej produkowana w PRL-u i krajach bloku radzieckiego od pocz膮tku lat 60. do po艂owy lat 70. XX wieku. Nazwa pochodzi od pod艂o偶a – standardowej poczt贸wki o ca艂kowicie oboj臋tnej tre艣ci, kt贸ra by艂a pod艂o偶em mechanicznym (no艣nikiem). Na poczt贸wce laminowano cienk膮 warstw臋 tworzywa sztucznego w kt贸rym wyt艂oczone by艂y rowki z analogowym zapisem d藕wi臋ku, a na 艣rodku wykonywano otw贸r pozwalaj膮cy na po艂o偶enie jej na talerzu gramofonu. Odtwarzane by艂y z pr臋dko艣ci膮 45 obr/min.

Pocz膮tkowo poczt贸wki d藕wi臋kowe powstawa艂y tylko w formacie C6 (wymiar widok贸wki), a nast臋pnie zbli偶a艂y si臋 rozmiarem do koperty singla. Na najwcze艣niejszych poczt贸wkach d藕wi臋kowych mie艣ci艂 si臋 tylko jeden utw贸r, te p贸藕niejsze zawiera艂y ju偶 z regu艂y dwa (cz臋sto kompletnie niezwi膮zane ze sob膮) utwory.

Poczt贸wki produkowane by艂y g艂贸wnie przez niewielkie firmy prywatne. Ze wzgl臋du na prymitywn膮 technologi臋 w jakiej by艂y wykonywane, jako艣膰 nagrania by艂a niska. Na poczt贸wkach d藕wi臋kowych nagrywano zazwyczaj melodie z czo艂贸wki zachodnich list przeboj贸w. 殴r贸d艂em by艂y przywo偶one z tzw. "zachodu" p艂yty lub nagrania z Radia Luksemburg. Po drugiej stronie za pomoc膮 niewielkiej piecz膮tki nanoszono nazw臋 utworu i jego wykonawc臋.

Od po艂owy lat 60. p艂yty o formacie podw贸jnej poczt贸wki wydawa艂y te偶 Muza, Pronit, Ruch, KAW, a od po艂owy lat 70. tak偶e Tonpress. Pocz膮tkowo by艂y one wykonane w ca艂o艣ci z tworzywa sztucznego, p贸藕niej zawiera艂y wielokolorowy podk艂ad pokryty cienk膮 warstw膮 tworzywa sztucznego. Nagrywano na nich dwie melodie. Oficjalne p艂yty nie cieszy艂y si臋 tak du偶ym powodzeniem jak p艂yty produkowane przez wydawc贸w prywatnych. Wydawano na nich utwory polskich wykonawc贸w, w tym sporo rzadkich nagra艅 radiowych oraz licencjonowane nagrania zagraniczne.

Natomiast prywatne firmy t艂oczy艂y swoje poczt贸wki z ca艂kowitym pomijaniem praw autorskich, a pomimo tego by艂y pocz膮tkowo relatywnie drogie, bo w po艂owie lat 60. XX wieku kosztowa艂y oko艂o 18 z艂; niemniej ich cena zacz臋艂a spada膰 w miar臋 wzrostu ich popularno艣ci i pod koniec lat 60. i w pocz膮tkach 70. kosztowa艂y od 2,50 z艂 (poczt贸wki legalnie wydawane przez wytw贸rnie p艂ytowe) do 5 z艂 (poczt贸wki pirackie). W miejscowo艣ciach turystycznych mo偶na by艂o nagra膰 w prymitywnych studiach w ten spos贸b pozdrowienia i wys艂a膰 je jak normaln膮 kartk臋 pocztow膮. Do odtwarzania poczt贸wek d藕wi臋kowych u偶ywano pocz膮tkowo gramofon贸w o nazwie Karolinka[1], a p贸藕niej Bambino produkowanych w 艁odzi przez firm臋 Fonica, ale tak偶e odtwarzano je na wysokiej klasy gramofonach, kt贸re jednak by艂y w tamtych czasach ma艂o popularne – ze wzgl臋du na cen臋.

W latach 70. poczt贸wki zosta艂y wyparte przez nagrania amatorskie dokonywane przy pomocy magnetofon贸w szpulowych.